Gasthuizen waren instellingen voor reizigers en zieke arme mensen, waarin deze een paar nachten, soms voor langere tijd, en veelal gratis, verzorgd werden. Deze verzorging werd vaak verzorgd door nonnen die dit deden als roeping. De hygiëne was veelal slecht en het was niet ongebruikelijk dat een bed gedeeld moest worden met een andere patiënt. Deze beddekoetsen waren tegen de wanden geplaatst, zodanig dat iedere patiënt uitzicht had op het altaar of op een groot kruisbeeld. Een fraai voorbeeld van een gasthuis is het Hospital van Beaune in Frankrijk
Zie voor de gasthuizen in Alkmaar het rechter keuzemenu