De oorsprong van het Vrouwen- of Sint Elisabeth Gasthuis lag in het Gasthuis van Aloud. Daar was het vrouwengedeelte in 1460 vanaf gesplitst en verhuisd naar het Heligeveld, dat nu bekend staat als de Gasthuisstraat, hoek Paternosterstraat.
Het bestond uit een soort stenen loods met hoge ramen om te voorkomen dat passanten naar binnen konden kijken. De vrouwen lagen namelijk naakt in de bedden die tegen de muren waren opgesteld.
Het Mannengasthuis bleef tot 1559 op de oude plek en kwam daarna, na enige omzwervingen, naast het Sint Elisabeth Gasthuis terecht en vormde daar een tweede hofje. Op de plattegrond is dit goed te zien.
Het Mannen- en Vrouwengasthuis werd gerund door een gasthuisvader en een gasthuismoeder. Dit was in de regel een echtpaar. Zij hadden enkele personen in dienst voor de verzorging van de zieken. Het was geen graag gewilde baan wat blijkt uit het feit dat er soms lang gezocht moest worden naar een nieuw paar.
In de 19e eeuw veranderde de naam langzamerhand van het Mannen- en Vrouwengasthuis naar het ‘Stadsziekenhuis’. Alle zorg in Alkmaar was toen geconcentreerd op deze ene locatie. Lees meer hierover op de pagina ‘Stadsziekenhuis’
(afbeeldingen van het Regionaal Archief Alkmaar)