4. Paternosterstraat; het Stadsziekenhuis

Je staat hier op een historische plek. Daar waar nu theater De Vest staat en het Canadaplein is was vroeger het Mannen- en Vrouwengasthuis, wat later het Stadsziekenhuis genoemd werd.

We hebben eerder gezien dat het Vrouwenziekenhuis al in 1460 naar deze locatie ging. Het werd toen al Sint Elisabethgasthuis genoemd. Het Mannengasthuis bleef tot 1559 op de oude plek bij de Schoutenstraat/Breedstraat en kwam na wat omzwervingen in 1591 naast het Elisabeth gasthuis te liggen. Het waren feitelijk twee hofjes.

In 1785 fuseerden ze tot het Mannen- en Vrouwengasthuis. Aan de leiding stond een gasthuisvader en een gasthuismoeder. Dit was in de regel een echtpaar. Zij hadden enkele personeelsleden in dienst voor voeding en verzorging. Artsen waren niet verbonden aan het gasthuis maar kwamen de patiënten wel bezoeken hoewel niet altijd van harte want de mensen die het konden betalen kwamen niet in het Gasthuis maar lieten de dokter bij hen thuis komen. In de 19e eeuw werd het Mannen- en Vrouwengasthuis steeds vaker het Stadsziekenhuis genoemd. Het bleef daar tot 1929 en verhuisde toen naar de Cadettenschool aan de Wilhelminalaan. Na de verhuizing werden de oude gebouwen van het Stadsziekenhuis afgebroken.

Kijk ook even naar de Grote of SintLaurenskerk. Deze is gebouwd tussen 1470 en 1516; best heel snel voor zo’n grote kerk. Op de zelfde plaats had al vanaf ca 800 een kerk gestaan.

Vroeger was het de gewoonte dat men in de kerk begraven werd. Men meende dichter bij God te zijn. Maar de kerk raakte overvol en bovendien was het niet hygiënisch. Het stonk vaak in kerken en in 1830 werd het begraven in kerken verboden.

In de kerk is nog het graf te zien van Pieter van Foreest. Deze Alkmaarse arts leefde van 1521 tot 1597 en is bekend geworden vanwege zijn wijze van beoordelen. Eigenlijk was hij een van de eerste artsen die werkte op basis van het principe 1. Lichamelijk onderzoek, 2. Diagnose stellen, 3. Behandelplan maken, 4. Evalueren. Hij noteerde daarom zijn gegevens in wat wij nu beschouwen als het eerste medisch dossier van Alkmaar. Hij werd beroemd omdat hij de lijfarts was van Willem van Oranje. Na in diverse steden gewerkt te hebben, waaronder Amsterdam, keerde hij in 1595 terug naar zijn geliefde geboortestad Alkmaar. In het huidige ziekenhuis van Noordwest Ziekenhuisgroep, locatie Alkmaar, wordt van Foreest op meerdere plaatsen herdacht, o.a. door een Pieter van Foreest zaal, en een Pieter van Foreest Prijs voor veelbelovend wetenschappelijk onderzoek.

We lopen nu door de Paternosterstraat tot aan de Dubbele Buurt en lopen die in om vervolgens de Gedempte Nieuwesloot te volgen. Deze lopen we uit tot aan de Hof van Sonoy.